WSKAZÓWKI LOGOPEDYCZNE DLA RODZICÓW
Istotnym elementem profilaktyki wad wymowy jest świadomość Rodziców i najbliższego otoczenia dziecka.
1. ZWRÓĆ UWAGĘ NA SPOSÓB ODDYCHANIA DZIECKA. Wdech i wydech przy spoczynku lub milczeniu powinien się odbywać przez nos. Jeśli przy oddychaniu dziecko ma otwartą buzię, powinno Cię to zaniepokoić.
2. BY DOBRZE MÓWIĆ, TRZEBA DOBRZE SŁYSZEĆ. Jeśli musisz powtarzać polecenie lub prośby kierowane do dziecka, sprawdź Jego słuch.
3. MÓWIĄC DO DZIECKA, NIE SPIESZCZAJ FORM WYRAZÓW. Tylko właściwa wymowa i zachowanie poprawnych form gramatycznych dadzą pożądany efekt w postaci prawidłowej wymowy.
4. ZWRÓĆ UWAGĘ NA BUDOWĘ JĘZYKA, WARG, POLICZKÓW, PODNIEBIENIA (miękkiego i twardego) oraz JĘZYK. Jeśli masz wątpliwości co do ich wyglądu, ułożenia, wielkości czy ruchliwości, udaj się do specjalisty po konsultację.
5. UCZ DZIECKO GRYZIENIA od momentu, gdy tylko zaczniesz podawać pokarmy stałe. Gryzienie marchewki, jabłka, skórki od chleba wpływa na prawidłowe połykanie pokarmów, ułożenie zębów i żuchwy oraz prawidłowe ruchy języka.
6. CODZIENNIE CZYTAJ DZIECKU NA GŁOS, przynajmniej 20 minut, dziecko poprawia swoją wymowę, doskonali ją, starając się naśladować to, co słyszy od otoczenia. Dzięki głośnemu czytaniu dorosłego dziecko także wzbogaca swoje słownictwo, ćwiczy pamięć werbalną, zdolność koncentracji uwagi, umiejętność budowania zdań.
7. PODCZAS CZYTANIA NIECH TWOJE DZIECKO OPOWIADA treść ilustracji, naśladuje różne odgłosy
(np. szum wiatru, pukanie, odgłosy zwierząt). Wyrazy dźwiękonaśladowcze są doskonałym ćwiczeniem usprawniającym narządy artykulacyjne, przygotowują dziecko do wymowy kolejnych głosek.
8. ZACHĘCAJ DZIECKO DO NAUKI WIERSZY NA PAMIĘĆ. Jest to doskonała forma ćwiczeń utrwalających wyrazistą wymowę.
9. WPROWADŹ DO ZABAWY GIMNASTYKĘ BUZI I JĘZYKA. Ćwiczenia logopedyczne nie muszą być nudne! Niech to będzie zabawa dla Ciebie i dziecka. Dodatkowo będzie to czas, jaki spędzicie razem i to już jest sukces. O tym, jak prowadzić tę gimnastykę, porozmawiaj z logopedą dziecka. On udzieli Ci fachowych wskazówek.
10. ĆWICZENIA WYKONUJCIE SYSTEMATYCZNIE. Tylko wtedy przyniosą one oczekiwany efekt. Ćwiczyć można zawsze i wszędzie, nie musi się to odbywać w wyznaczonym, ustalonym czasie. Jest to nawet niewskazane, gdyż dziecko nie powinno traktować takich ćwiczeń jak obowiązku.
Domowe zabawy logopedyczne.
Jak Rodzice mogą wspierać rozwój mowy swojego dziecka?
Sprawność aparatu oddechowego, słuchowego, artykulacyjnego oraz fonacyjnego warunkuje prawidłowy przebieg procesu nabywania mowy przez dziecko. Poniżej odnajdziecie Państwo zestaw atrakcyjnych ćwiczeń, które przyczynią się do rozwoju wymienionych funkcji. Zaprezentowane ćwiczenia można wplatać w codzienne zabawy już z najmłodszymi dziećmi.
Zabawy oddechowe:
- zabawy z rurką, słomką, wodą: przenoszenie małych elementów papieru/obrazka za pomocą słomki, burza w szklance wody (dmuchanie przez słomkę do wody)
- dmuchanie na papierowe łódeczki w misce z wodą
- zdmuchiwanie kawałka papieru z różnych powierzchni
- zabawy z płomieniem świecy – dmuchamy leciutko, tak by płomień nie zgasł; staramy się zgasić ogień z dużej odległości
- puszczanie baniek mydlanych
- zabawa w wąchanie kwiatków
- zabawy z piórkami, wacikami, piłeczkami ping - pongowymi – wyścigi, strzelanie goli do bramki, dmuchanie do celu
- chuchanie w rączki
- chłodzenie gorącej zupy (rączki ułożone na kształt talerza)
- nadmuchiwanie baloników
- dmuchanie na balonik, tak by nie spadł na podłogę
- liczenie na jednym wydechu
- dmuchanie na wiatraczek
- gra na flecie, harmonijce.
zabawy fonacyjne:
- udajemy odgłos szumiącego wiatru: szszszszszszszszszszsz
- syczącego węża: ssssssssssssssssssssss
- chuchamy na zmarznięte rączki: chuuu chuuu chuuu
- zabawa w ruszającą ciuchcię: tttt tttt tttt tttt tttt
- studzimy gorącą herbatkę: ffffffffffffff
- zabawa w echo - powtarzanie samogłosek
- naśladujemy odgłosy zwierząt, przedmiotów, maszyn, narzędzi, instrumentów.
Zabawy usprawniające wargi, policzki, język:
- naśladuj stukot kopyt konika uderzając czubkiem języka o podniebienie
- parskaj wargami jak zmęczony konik
- nadymanie policzków – balonik i przebijanie go palcami
- cmokanie
- udawanie ssania cukierka
- huśtawka unosi się do góry, a potem wraca na dół - wysuń język przed zęby i poruszaj nim tak, jakby się huśtał: raz do góry w stronę nosa, raz do dołu w stronę brody
- śpiący lew – naśladuj ziewanie
- zamień język w młotek i uderzaj o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździ
- chomik wypycha policzki jedzeniem, a Ty spróbuj wypchnąć policzki językiem, raz z lewej raz z prawej strony
- wyobraź sobie, że Twój język jest żołnierzem na defiladzie: na raz – czubek języka wędruje na górną wargę, na dwa – czubek języka dotyka lewego kącika ust, na trzy – czubek języka na dolną wargę, na cztery – czubek języka przesuwamy do prawego kącika ust
- wysuń obie wargi do przodu, udając ryjek świnki, a następnie połóż na górnej wardze słomkę lub ołówek i spróbuj go jak najdłużej utrzymać
- alpinista wybrał się na wycieczkę w góry: wspina się na sam szczyt: dotknij czubkiem języka do krawędzi zębów dolnych, potem górnych, a na koniec do podniebienia
- glonojad to taka ryba, która mocno przysysa się do ścian akwarium: spróbuj tak jak ona mocno przyssać koniuszek języka do podniebienia naśladując glonojada
- pędzelek – malowanie pędzelkiem/językiem na podniebieniu różnych kształtów, np.kropelek deszczu, kółeczek
- żyrafa ma długą szyję i wyciąga ją mocno do góry: otwórz szeroko usta i spróbuj wyciągnąć język do góry, najdalej jak potrafisz
- słoń ma długą trąbę i potrafi nią wszędzie dosięgnąć; a czy Ty potrafisz dosięgnąć językiem do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony?
- mycie lub liczenie ząbków (górnych i dolnych) za pomocą języka; ruchy języka powinny być precyzyjne, czubek języka dokładnie dotyka każdego ząbka po kolei.
Zabawy słuchowe:
- rozpoznawanie dźwięków otoczenia (np. nagranych)
- odtwarzanie rytmów (wyklaskiwanie, wytupywanie)
- liczenie dźwięków np. uderzeń w bębenek
- wyszukiwanie w pomieszczeniu/na obrazkach przedmiotów rozpoczynających się na wskazaną głoskę
- zabawy z rymami, np. łączenie w pary obrazków, których nazwy się rymują
- dokańczanie rymowanych zdań
- reagowanie np. klaskaniem na wybrany wyraz/sylabę usłyszaną w wypowiadanym zdaniu
- z której strony dochodzi dźwięk?
- co jest w kubeczku? - wypełniamy plastikowe kubeczki grochem, cukrem, kamykami, monetami – dziecko ma za zadanie zgadnąć, którym kubkiem dorosły potrząsnął
- rozpoznawanie znanych dziecku melodii
- zabawa w sklep - układamy różne przedmioty; dorosły prosi dziecko, aby sprzedało mu wszystkie przedmioty, których nazwa rozpoczyna się daną sylabą, np. ma, bu, la itd.
- co tu nie pasuje? - dorosły rozkłada różne przedmioty/obrazki rozpoczynające się na określoną głoskę, w tym jeden, którego nazwa zaczyna się inaczej niż pozostałe; zadaniem dziecka jest zgadnąć, który nie pasuje
- nauka wierszyków, wyliczanek.
Czas spędzony z dzieckiem podczas ćwiczeń wpłynie nie tylko na jego rozwój mowy , ale także przyczyni się do wzmocnienia poczucia własnej wartości dziecka i pogłębi relacje emocjonalne z rodzicami. Dzieci potrzebują kontaktu z rodzicami bardziej niż nam się wydaje. Gdy widzą zaangażowanie rodzica we wspólną pracę potrafią wykazać się dodatkową aktywnością i zaangażowaniem.
Ewa Łęgowik, logopeda
